Zdjęcie autorstwa: www.kjokkenutstyr.net

Czosnek — właściwości prozdrowotne

Czosnek pospolity (Allium sativum L.), to popularna roślina, którą powszechnie wykorzystujemy w kuchni. Oprócz walorów smakowych wykazuje ona szereg właściwości o korzystnym wpływie na zdrowie.

Skład chemiczny czosnku

Czosnek zawiera alliinę, która w wyniku działania alliinazy (enzymu) rozkłada się na fruktozę oraz allicynę. To właśnie allicynie czosnek zawdzięcza swoje właściwości prozdrowotne. Jest ona siarkowym związkiem chemicznym o działaniu przeciwgrzybiczym i przeciwbakteryjnym. To właśnie allicyna nadaje czosnkowi specyficzny zapach. Oprócz tego w czosnku zawarte są także inne związki bioaktywne, takie jak antocyjaniny, glikozydy kaempferolowe, kwercytyna czy skordyniny, które także wykazują pozytywny wpływ na zdrowie.

Właściwości czosnku

Czosnek, a właściwie związki chemiczne, jakie zawiera, wykazują działanie:
    • przeciwbakteryjne względem bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych
    • przeciwgrzybicze
    • przeciwwirusowe
    • pobudzające wydzielanie soku żołądkowego
    • żółciopędne
    • obniżające ciśnienie tętnicze
    • sprzyjające poprawie profilu lipidowego
    • przeciwutleniające
    • przeciwzakrzepowe
    • hipoglikemiczne
    • wzmacniające odporność
    • przeciwmiażdżycowe
    • przeciwnowotworowe
    • przeciwreumatyczne

Czosnek a cholesterol

Czosnek, zarówno ten obecny w diecie jak i preparatach na bazie tej rośliny, korzystnie wpływa na profil lipidowy. Zmniejsza on stężenie frakcji LDL cholesterolu (nazywanego potocznie „złym” cholesterolem), jednocześnie zwiększając stężenie frakcji HDL (czyli „dobrego” cholesterolu). Jak wynika z dostępnych danych, czosnek sprzyjał obniżeniu trójglicerydów we krwi u pacjentów z chorobą wieńcową. Uważa się, że związki siarkowe zawarte w omawianej roślinie, takie jak dwusiarczek diallilu i allicyna są inhibitorami syntezy cholesterolu (hamują jego syntezę).

Co z nadciśnieniem?

Czosnek przyczynia się do obniżenia ciśnienia tętniczego u osób ze stwierdzonym nadciśnieniem. W jednym z badań taki efekt odnotowano u pacjentów z niekontrolowanym nadciśnieniem, co przemawia za wykorzystaniem tej rośliny w leczeniu wymienionego schorzenia. Związki chemiczne zawarte w czosnku oprócz działania hipotensyjnego, korzystnie wpływają na mikroflorę jelitową, zmniejszają sztywność naczyń krwionośnych i stan zapalny, co przekłada się na korzystne działanie na układ sercowo-naczyniowy. Włączenie czosnku do diety może być elementem profilaktyki żywieniowej chorób układu krążenia, a także wspomagać ich leczenie. Z powodu możliwych interakcji składników żywności i suplementów z lekami osoby, które je przyjmują, powinny skonsultować włączenie preparatów z czosnkiem z lekarzem.

Naturalny antybiotyk

Czosnek wykazuje działanie bakteriobójcze względem bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych, przez co nazywany jest naturalnym antybiotykiem. Stosowany jest wspomagająco w infekcjach górnych dróg oddechowych. Czosnek wspomaga także odpowiedź immunologiczną organizmu.

Interakcje z lekami

Osoby zażywające leki, przed rozpoczęciem suplementacji czosnkiem, ale także każdym innym preparatem, powinny zwrócić uwagę na możliwe interakcje pomiędzy konkretnymi składnikami leków i suplementów. Czosnek zwiększa ryzyko uszkodzenia wątroby związanego z przyjmowaniem paracetamolu. Dodatkowo nasila działanie przeciwzakrzepowe leków takich jak warfaryna, co może prowadzić do niebezpiecznych krwawień. Z tego samego powodu nie należy łączyć preparatów na bazie czosnku z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ), do których zalicza się między innymi ibuprofen czy aspirynę.

—˜—˜—˜

Bibliografia:
1. B. Kowal-Gierczyk, Fitoterapia schorzeń układu sercowo-naczyniowego. W: (red.) E. Lamer-Zarawska, B. Kowal-Gierczyk, J. Niedworok Fitoterapia i leki roślinne. Wyd. PZWL, Warszawa 2012: 171-173.
2. M. Kania-Dobrowolska, J. Baraniak, A. Górska, M. Wolek, A. Bogacz, Imbir i czosnek – surowce roślinne obniżające poziom cholesterolu i glukozy. Postępy Fitoterapii 3/2020, s. 169-176.
3. https://ktomalek.pl/blog/czosnek-naturalny-antybiotyk-najwazniejsze-wlasciwosci-odzywcze-czosnku/w-624
4. J. Tadeusiewicz, A. Krysztofiak, B. Olas, Czosnek — panaceum na choroby układu krążenia? Kosmos. Probl. n. biol. 2014; 63 (1): 37-44.
5. M. Matysiak, K. Gaweł-Bęben, K. Rybczyńska, J. Gmiński, S. Surma, Porównanie wybranych właściwości biologicznych czosnku (Allium Sativum L.) pochodzącego z Polski i Chin. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2015, 2 (99), 160 – 169.
6. M. Kwiecień, A. Winiarska-Mieczan, Czosnek jako zioło kształtujące właściwości prozdrowotne. Probl Hig Epidemiol 2011, 92(4): 810-812.
7. Matsutomo T. Potential benefits of garlic and other dietary supplements for the management of hypertension. Exp Ther Med. 2020;19(2):1479-1484.
8. R. Olędzka: Interakcje pomiędzy suplementami diety a lekami. W: R. Jachowicz (red.) Farmacja Praktyczna, wyd. PZWL, Wrocław 2016: 580.