Żeń-szeń zaliczany jest do grupy adaptogenów, czyli związków chemicznych, które normalizują funkcjonowanie ludzkiego organizmu. Przekłada się to między innymi na poprawę koncentracji, większą witalność, lepsze samopoczucie i zwiększoną odporność na stres. Oprócz tego żeń-szeń znany jest ze swoich właściwości immunomodulujących, czyli usprawniające odpowiedź immunologiczną organizmu. Związki zawarte w tej roślinie mają także działanie przeciwutleniające, dzięki czemu chronią organizm przed skutkami stresu oksydacyjnego.

Właściwości

Żeń-szeń swoje prozdrowotne właściwości zawdzięcza zawartości licznych związków chemicznych. Wśród nich warto wskazać saponiny triterpenowe (ginesenozydy), polisacharydy, aminokwasy oraz flawonoidy.

Wśród cennych oddziaływań wyciągów z żeń-szenia można wymienić:
    • zwiększenie sprawności
    • poprawę odporności
    • zmniejszenie negatywnego wpływu stresu na organizm
    • poprawę pamięci i koncentracji (zwłaszcza u osób starszych)
    • wsparcie w utrzymaniu prawidłowego stężenia glukozy we krwi
    • może być pomocny w procesie redukcji masy ciała
    • działanie przeciwzakrzepowe
    • poprawę sprawności seksualnej
    • wsparcie układu mięśniowego
    • działanie przeciwnowotworowe
    • właściwości antyoksydacyjne
    • regulację metabolizmu lipidów (co przekłada się na poprawę profilu lipidowego)
    • działanie prewencyjne względem choroby Alzheimera

Suplementacja

Przy wyborze preparatu z żeń-szeniem warto wybierać te ze standaryzowanymi wyciągami z tej rośliny. Generalnie preparaty multiwitaminowe wzbogacane w wyciąg z żeń-szenia często zawierają go w niewielkiej ilości, dlatego nie rekomenduje się tego typu preparatów. Na rynku dostępne są suplementy diety łączące w sobie kilka gatunków żeń-szenia, na przykład koreańskiego i amerykańskiego. Suplementując żeń-szeń warto uzbroić się w cierpliwość, gdyż efekty jego działania zazwyczaj odczuwalne są po kilku tygodniach stosowania. Rekomenduje się, by po trzech miesiącach regularnego przyjmowania suplementów z żeń-szeniem zrobić przerwę. Wyciąg z omawianej rośliny działa pobudzająco, zatem nie należy przyjmować go bezpośrednio przed snem.

Uważaj na interakcje z innymi lekami!

Żeń-szeń wchodzi w interakcje z wieloma lekami. Osoby regularnie zażywające leki powinny zwrócić na ten fakt uwagę. Wyciągi z omawianej rośliny często znajdują się w preparatach wieloskładnikowych, dlatego warto weryfikować ich skład, by zapobiec ewentualnym interakcjom.

Żeń-szeń wchodzi w interakcję z:
    • warfaryną (lekiem zmniejszającym krzepliwość krwi), osłabiając jej działanie
    • sybutraminą (lek hamujący łaknienie, stosowany w leczeniu otyłości), nasilając jej działanie
    • lekami antydepresyjnymi, również nasilając ich działanie
    • insuliną i metforminą (stosowanymi w leczeniu cukrzycy), mogąc zwiększać ich działanie hipoglikemiczne (obniżające stężenie glukozy we krwi)
    • lekami immunosupresyjnymi, obniżając ich skuteczność
    • lekami stosowanymi w nadciśnieniu (enalapryl, kaptopryl, amlodypina, diltiazem), obniżając ich działanie hipotensyjne
    • lekami zawierającymi estrogeny, osłabiając ich działanie

Żeń-szeń nasila także oddziaływanie kofeiny na organizm, która oprócz tego, że występuje w napojach takich jak kawa czy herbata, często jest składnikiem leków, np. przeciwbólowych.

Przeciwwskazania do suplementacji

Nie zaleca się stosowania preparatów z żeń-szeniem przez osoby poniżej 18. roku życia, ponadto przez pacjentów z nadciśnieniem, reumatoidalnym zapaleniem stawów, stwardnieniem rozsianym, astmą czy zaburzeniami snu. Osoby, które przyjmują leki na stałe, powinny chęć rozpoczęcia suplementacji skonsultować z lekarzem. Suplementów z żeń-szeniem nie powinny stosować kobiety w ciąży oraz karmiące piersią.

Podsumowanie

Żeń-szeń wykazuje wiele korzystnych oddziaływań na organizm, co zostało potwierdzone w licznych badaniach naukowych. Mimo swoich zalet nie jest to preparat przeznaczony dla każdego. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby przewlekle chore oraz regularnie zażywające leki. Znany jest wpływ żeń-szenia na skuteczność wielu substancji leczniczych, dlatego przed rozpoczęciem suplementacji warto skonsultować to z lekarzem.

—˜—˜—˜

Bibliografia:
1. H. Bojarowicz, P. Dźwigulska. Suplementy diety. Część III. Interakcje suplementów diety. Hygeia Public Health 2012, 47(4): 442-447.
2. R. Olędzka (2016): Interakcje pomiędzy suplementami diety a lekami. W: R. Jachowicz (red.) Farmacja Praktyczna (wyd.2, s. 581-582). Wrocław: wyd. PZWL.
3. M. Rogowska, W. Giermaziak. Wpływ roślin leczniczych na farmakokinetykę i metabolizm leków syntetycznych. Post Fitoter 2018; 19(4): 274-282.
4. P. Sicińska, E. Pytel, A. Maćczak, M. Koter-Michalak. Zastosowanie różnych suplementów diety w zespole metabolicznym. Postepy Hig Med Dosw (online), 2015; 69: 25-33.
5. https://pantabletka.pl/zen-szen/
6. https://dietetycy.org.pl/zen-szen/
7. Kiefer, D., & Pantuso, T. (2003). Panax ginseng. American family physician, 68(8), 1539–1542.
8. T. Wolski, T. Baj, A. Ludwiczuk, M. Sałata, K. Głowniak. Surowce roślinne o działaniu adaptogennym oraz ocena zawartości adaptogenów w ekstraktach i preparatach otrzymanych z rodzaju Panax. Postępy Fitoterapii 2/2009, s. 77-97