Napoje izotoniczne

Odpowiednie nawodnienie organizmu

Skoro mamy rozmawiać o nawodnieniu wypadałoby powiedzieć dwa słowa o wodzie. Woda obok białka, węglowodanów, tłuszczów witamin i minerałów jest jednym z makroskładników pożywienia. Zupełnie bez sensu jest wskazywanie który z nich jest najważniejszy ponieważ wszystkie są nam niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Jeżeli Twój trener personalny albo dietetyk u którego wykupiłeś "dietę online" usiłuje postawić na piedestale białko lub którykolwiek z innych składników pokarmowych twierdząc, że jest najważniejszy, powinien być do dla Ciebie sygnał że należy zakończyć współprace. Tak na marginesie dodam, że zakup diety przez internet to moim skromnym zdaniem jedno wielkie nieporozumienie.

Wracając do tematu wody. Jest ona składnikiem pokarmowym występującym w każdym rodzaju żywności. Znajduje się w mięsie, serach dojrzewających, warzywach i owocach, pieczywie, nasionach i można by tak długo wymieniać bo jest po prostu wszędzie. Występuje ona jako woda wolna oraz związana. Jednak ilość wody w produktach spożywczych i fakt jej wszech obecności nie zwalnia nas z konieczności jej picia. Woda jest rozpuszczalnikiem dla wielu substancji odżywczych w tym witamin. Ułatwia dystrybucje innych składników pokarmowych gdyż jest dla nich nośnikiem. Odpowiednie nawodnienie komórek warunkuje ich żywotność i możliwość wzrostu. Woda stanowi około 70% masy naszego ciała. Bez wody nie ma życia. Dlatego tak ważne jest właściwe nawodnienie naszego organizmu.

Napoje izotoniczne

Napoje izotoniczne charakteryzują się osmolalnością zbliżoną do osmolalności naszych płynów ustrojowych. Jeżeli to zdanie brzmi dla Ciebie enigmatycznie nie przejmuj się za chwile postaram się to wyjaśnić. Czym jest osmolalność? Otóż osmolalność lub inaczej molalność osocza wyraża liczbę moli substancji osmoaktywnych w 1 kilogramie rozpuszczalnika najczęściej wody. Mówiąc prościej wyraża stężenie substancji w wodzie. W przypadku naszych płynów ustrojowych ilość substancji rozpuszczonych w osoczu jest stała i wynosi około 290 mOsm/kg. Za wartości graniczne przyjmuje się 280 - 300 mOsm/kg H2O.

Dlaczego o tym mówię? Ma to nieodłączny związek z napojami izotonicznymi. W zasadzie to ich nazwa jest pokłosiem ich osmolalności. Wszystkie płyny o stężeniu zbliżonym do osmolalności naszego osocza określane są bowiem jako izotonicze. Płyny w których stężenie substancji osmoaktywynch jest niższe nazywane są hipotonicznymi. Przykładem napoju hipotonicznego jest woda mineralna. Natomiast w przypadku większego stężenia substancji osmoaktywnych mamy do czynienia z hipertonikami.

Podział napojów ze względu na osmolalność:

• napoje hipotoniczne - napoje w których stężenie substancji jest niższe niż stężenie substancji w osoczu
• napoje izotoniczne - napoje w których stężenie substancji jest zbliżone do stężenia substancji w osoczu
• napoje hipertoniczne - napoje w których stężenie substancji jest wyższe niż stężenie substancji w osoczu

Co to jest osmoza?

Co to jest osomoza i jakie ma to dla nas znaczenie w kontekście nawodnienia? Wymiana substancji a w zasadzie kierunek przepływu warunkuje różnica stężeń. Możliwe, że z chemii lub fizyki jest Ci znane pojęcie osmozy, jeśli nie nie przejmuj się już wyjaśniam ;). Osmoza jest to dyfuzja rozpuszczalnika (w naszym przypadku wody) przez membranę rozdzielającą dwa roztwory (w naszym przypadku membraną jest błona komórkowa). Motorem napędowym osmozy jest ciśnienie osmotyczne generowane przez różnice stężeń roztworów. Dążąc do wyrównania stężeń rozpuszczalnik dyfunduje w stronę roztworu o wyższym stężeniu substancji.

Osmoza znalazła zastosowanie w wielu dziedzinach. Mi najbliższą ze względu na skończone studia jest rzecz jasna przetwórstwo żywności. Nie mogę zatem przy tej okazji nie wspomnieć  o możliwości utrwalania żywności dzięki wykorzystaniu tej właściwości fizykochemicznej. Zmiana ciśnienia osmotycznego otoczenia poprzez np. zasolenie powoduje, że komórki bakterii nie są w stanie namnażać się w żywności. Manipulując ciśnieniem osmotycznym możemy spowodować ich śmierć, a to one są najczęściej powodem zepsucia żywności. Solennie w celu utrwalania żywności było wykorzystywane na długo przed wyjaśnieniem procesów membranowych. Warto jednak wiedzieć dlaczego sól pomaga utrwalić żywność.

Zanim wrócimy do tematu izotoników i nawodnienia jeszcze jedna ciekawostka. Płukanie chorego gardła wodnym roztworem soli również wykorzystuje zjawisko osmozy. Taki hipertoniczny roztwór odwadnia komórki bakterii które zainfekowały nasze gardło. Ponieważ bez wody nie ma życia, komórki które zostały jej pozbawione po prostu giną.

Równowaga wodno-elektorlitowa

Napoje izotoniczne są dla nas nie tylko źródłem wody ale również elektrolitów i węglowodanów dzięki swojej osmolalności umożliwiają swobodną wymianę tych składników z komórkami naszego organizmu. Pomagają tym samym szybko uzupełniać powstałe w czasie wysiłku straty nie tylko wody ale i elektrolitów. Nie zalegają na żołądku i są natychmiastowo wykorzystywane. To właśnie dlatego mówi się, że napoje izotoniczne najefektywniej nawadniają organizm. Nie zawsze jednak izotonik jest niezbędny za chwile powiemy sobie kiedy warto je stosować.

Kiedy napój hipotoniczny a kiedy izotoniczny?

Kiedy izotonik?

Po przeczytaniu poprzedniego akapitu odpowiedź na pytanie kiedy izotonik wydaje się banalna. Jeżeli Twój wysiłek jest na tyle intensywny, że straty energii oraz wypłukane z potem elektrolity są znaczne powinieneś sięgnąć po napój izotoniczny. Pomoże on szybko odbudować straty elektrolitów, dzięki zawartych w nim węglowodanom dostarczy energii i świetnie Cię nawodni. Przyjmuje się, że jeżeli wysiłek trwa dłużej niż jedną godzinę należy nawadniać się roztworami o stężeniu izotonicznym. Jeżeli rodzaj aktywności fizycznej na to pozwala powinieneś popijać napój w trakcie wysiłku.

Kiedy hipotonik?

Napoje hipotoniczne charakteryzują się osmolalnością na poziomie 200 - 250 mOsm/kg a zatem ilość rozpuszczonych w nich składników jest znacznie mniejsza. Zawierają zaledwie 2 -4g węglowodanów na 100ml napoju. Mogą dodatkowo posiadać sód i potas w niewielkich ilościach. Napój hipotoniczny bardzo dobrze nawodni jednak nie uzupełni energii oraz elektrolitów. Polecany jest w czasie krótkiego mniej intensywnego wysiłku gdzie potliwość i energochłonność nie jest bardzo intensywna. Hipotonik sprawdzi się np. podczas lekkich przebieżek poniżej jednej godziny.

Kiedy hipertoniki?

Napoje hipertoniczne stosujemy w momencie kiedy zależy nam na uzupełnieniu strat energii i odbudowie glikogenu. Zawierają bardzo duże ilości węglowodanów. Można korzystać z nich kiedy nawodnienie nie jest już tak istotne a ważniejsze staje się odbudowanie zapasów energii. Znacznie dłużej zalegają na żołądku dlatego najlepiej stosować je po wyczerpującym wysiłku.

Porównanie napojów izotonicznych Isostar

To porównanie zamieszczamy w formie wideorecenzji. Na początku filmu znalazło się krótkie przypomnienie tego czym są izostoniki więc temat który Ty już doskonale znasz po przeczytaniu tego artykułu :) . W materiale wideo pada sformułowanie że sód jest jednym z najistotniejszych składników napojów izotoniczych czy wiesz dlaczego?

Dajcie znać w komentarzu dlaczego waszym zdaniem sód jest tak ważny w izotonikach. Napiszcie jaką role "Na" pełni w organizmie. Możecie też podzielić się opinią na temat stosowania izotoników lub innych napojów w celu nawodnienia. Dwa najciekawsze komentarze nagrodzimy zestawem: koncentrat Isostar 400g + bidon. Na Twój komentarz czekamy do 1.07.2017 do 23:59 :)